De dagen worden weer korter, de zon verliest aan kracht en de uitbundige bloei van bloemen is voorbij. Het is tijd voor de natuur om zich terug te trekken en voor te bereiden op de winter. De laatste oogst verzamelen, de cyclus rond maken, terug naar de wortels, zodat ze in het voorjaar weer uit kan barsten en tot bloei kan komen.

Voor ons mensen geldt eigenlijk een beetje hetzelfde. Na een uitbundige en veelal naar buiten gerichte zomer is de herfst vaak de periode waarin we ons terugtrekken en meer naar binnen richten. Misschien alleen al vanwege de vallende bladeren, regen of het gure, donkere weer. Maar het natuurlijke ritme van het jaar lokt uit tot reflectie. We zetten nog even een laatste eindsprint in, inventariseren de oogst en verzamelen genoeg voorraad voor de winter. Om uiteindelijk bij intrede van de winter het toppunt van onze reflectie te bereiken: Sinterklaas, Kerst en Oud & Nieuw. Nergens in het jaar blikken we zoveel terug op het afgelopen jaar als in december. Net alsof we na een goede analyse van het afgelopen jaar en het uitspreken van dingen naar elkaar, alles weg kunnen vegen om in januari opnieuw te beginnen.

De herfst staat in essentie dan ook voor het loslaten van oude zaken om ruimte te maken voor een nieuw begin. Een mooi thema om mee te nemen in je activiteiten om dit seizoen ten volle te beleven:

Naar buiten!

De herfst is dé tijd voor het spotten van spinnenwebben, paddenstoelen en het verzamelen van blaadjes, takken, kastanjes en noten. Niets zo leuk als lekker ritselen door krakende bladeren of stampen in grote regenplassen. loop eens een kabouterpad met je kinderen, ga het bos in, of uitwaaien aan het strand. Heerlijk de wind trotseren, om later met gloeiende wangen achter een kop dampende thee of chocomelk te zitten.

Sluit jezelf niet op achter glas, maar doe mee met de uitbundigheid van de herfst. Ze maakt zich met al haar kleuren op voor de grande finale, nog één keer goed vlammen voor de winter alles toedekt. Een flinke regenbui kan vervelend zijn, maar het prikkelt je zintuigen en geeft je wel het gevoel dat je leeft!

Oogst binnenhalen

Aan het eind van de zomer worden er op veel plaatsen oogstfeesten georganiseerd of kun je bijvoorbeeld zelf appels plukken in een boomgaard. Natuurlijk kun je ook zelf op pad gaan en bramen plukken in het wild, hazelnoten rapen of tamme kastanjes. Ook in je eigen tuin kun je voor kinderen de hele cyclus van zaaien, groeien en oogsten dichtbij brengen. Een appelboompje, aardbeiplant of het snel ontkiemende tuinkers. Het zijn allemaal manieren om stil te staan bij de natuurlijke kringloop van alles wat groeit. Je kind leert dat iets aandacht nodig heeft om te kunnen groeien. Het gaat niet altijd zomaar vanzelf, maar des te trotser zijn ze wanneer ze hun eigen oogst kunnen binnenhalen. Als je iets hebt geoogst is het ook leuk om dit te prepareren en bewaren, bijvoorbeeld door jam of appelmoes te maken. Wanneer je op een later moment zo’n pot openmaakt denk je dan weer terug aan de rijke oogsttijd.

Leg vast en overdenk

Na alle bloei van de zomer is nu de tijd gekomen om het gegroeide te verzamelen, bestendigen, vast te leggen en/of af te sluiten. Of het nu gaat om het maken van een thematafel, fotoalbum van de vakantie, het bakken van een appeltaart met eigen appels of maken van poppetjes van kastanjes. Het maakt de cirkel rond en geeft plek voor een nieuw begin, een nieuwe vakantie, een nieuwe oogst.

Hebben jullie schelpen verzameld tijdens de vakantie? Maak er een mooi kunstwerk van. Bloemen geplukt en gedroogd? Lijst ze in! Stenen verzameld of zand? Geef het een plek in je eigen tuin of in het terrarium van je leguaan. Souvenirs meegenomen of enkel herinneringen? Het maakt niet uit. Deel je gedachten of maaltijd met elkaar en laat de hoogte- en dieptepunten nog een keer de revue passeren voor je verder gaat.

Samen zijn, delen, genieten, reflecteren en vooruitkijken

Deze periode is bij uitstek het moment om samen te komen, te vieren en te reflecteren. Elkaar deelgenoot maken van je besognes verdiept je relatie. Gebruik bijvoorbeeld het Sinterklaasfeest om elkaar op een leuke manier een spiegel voor te houden, af te rekenen met elkaars onhebbelijkheden of schoon schip te maken. Het is zonde als zo’n feest verwordt tot enkel een cadeautjesfestijn. Het is verleidelijk als je niet goed bent in dichten of knutselen om de gedichten en surprises achterwege te laten. Maar laat deze kans om elkaar op een heel laagdrempelige manier aan te spreken en je hart te luchten niet zomaar voorbij gaan. Kleine ‘ergernissen’ kunnen zo oplossen, weggelachen en weggeveegd worden, de rekening is vereffend en maakt de weg vrij.
Bij het afsluiten ontstaat ruimte voor nieuw. Nieuwe ideeën, nieuwe groei en verdere ontwikkeling. Vier de feesten met elkaar, gedenk het verleden en deel je toekomstwensen. Het uitspreken en delen van deze wensen zaait de nieuwe oogst.

Boekentips herfst & seizoenen

Leven en werken in het ritme van de seizoenen
Het is in deze tijd voor ieder mens een kunst een eigen levensritme te vinden en niet meegezogen te worden in de buitengewone turbulentie waar we in onze samenleving in terecht zijn gekomen. Jaap Voight bestudeerde ruim tien jaar de invloed van de seizoenen op de mens en ondervond hoezeer wij niet losstaan van die cyclische beweging door het jaar heen, maar er onderdeel van zijn.

Platenzoekboek: de vier seizoenen Wat gebeurt er in alle seizoenen binnen en buiten de stad? In dit boek zijn alle seizoenen gebundeld, de seizoenen zijn ook elk als los boek verkrijgbaar.

Seizoenenknutselboek knutsel allerlei seizoenstaferelen ook leuk als inspiratie voor het maken van seizoenstafels. Een seizoenstafel is een vaste plek in huis waarmee je uitbeelding geeft aan het betreffende seizoen. Gedurende het seizoen kun je hier symbolische voorwerpen aan toevoegen die staan voor gebeurtenissen of jaarfeesten in deze periode.

De vier seizoenen in dans en beweging (handleiding +CD) : bewegingsspelletjes voor kinderen

Lekker leesboek voor leeftijd van 9-12 jaar: Het geheim van de bosvrienden gaat over Stijn en Daan die avonturen beleven in het bos. “Als zoon van een boswachter is Stijn erg geïnteresseerd in alles wat er in het bos gebeurt. Hij weet heel veel over vogels en andere dieren. Wanneer zijn nieuwe klasgenoot Daan dezelfde belangstelling blijkt te hebben, kan hun vriendschap niet meer stuk. Uren brengen ze samen in het bos door. Het liefst houden ze hun belevenissen geheim voor hun klasgenoten en zelfs voor hun ouders. Maar als de jongens tijdens hun avonturen allerlei vreemde dingen ontdekken en zelfs geconfronteerd worden met echte boeven, dan wordt het wel heel erg spannend en loopt het hen bijna uit de hand…”